ازدواج در اسلام يك امر پسنديده و مورد سفارش بزرگان دين از جمله پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ بوده تا جايي كه پيامبر در مورد كساني كه از ازدواج اعراض مي‌كنند سرزنش كرده و مي‌فرمايد: «اَلنّكاحُ سُنَّتي فَمَن رَغِبَ عَنْ سُنّتي فَلَيسَ مِنّي» ازدواج سنت و برنامه من است، پس كسي كه از سنت من دوري كند از من نيست.[1]

همه موجودات و حوادث و پديده‏هاى جهان، مطابق اراده ازلى و قضا و قدر الهى انجام مى‏شود. قضا و قدر الهى نيز به اين تعلق گرفته كه هر موجود و پديده‏اى از راه علل و اسباب خاص خودش به وجود بيايد يا از بين برود و مسأله مرگ و ميرها نيز طبق ناموس خلقت و نظام علّى و معلولى پديد آيد. به طور كلى مرگ و مير دو نوع است: يكى اجل مسمّى، و دوّم اجل معلّق يا غير مسمّى.

(((إِنَّ الَّذِينَ يؤذُونَ الله وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ الله فِي الدُّنيا وَ الاخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُم عَذاباً مُهِيناً)))[1]؛
«بي گمان کساني که خدا و پيامبر او را آزار مي رسانند خدا آنان را در دنيا و آخرت لعنت کرده و برايشان عذابي خفت آور آماده ساخته است».
مهم آن است که معناي «لعن» را بدانيم و کساني که سزاوار «لعن» هستند را مشخص کنيم و چگونگي و کيفيت «لعن» را نيز آشنا باشيم. تا علاوه بر اين که به طور منطقي اين کار را انجام مي دهيم؛ احساسات و عواطف ديگران را تحريک يا جريحه دار نکنيم.

ابتدا باید به این نکته توجّه کرد که در جهان هستى، بسیارى مطالب از اسرار است و انسان ها از آنها بى خبرند. برخى نیز تنها به ظواهر پدیده ها توجّه دارند و فهم خویش را در همان نمود، محدود مى کنند و هیچ گاه نمى اندیشند که در وراى امر ظاهرى، امرى مهم تر و عظیم تر نهفته است.

درباره زیارت حضرت سیدالشهدا روایات فراوانى وجود دارد و در خصوص زیارت عاشوراى معروف، احادیث متعددى از امام باقر و امام صادق نقل شده است. امام باقر این زیارت را به یکى از اصحابش به نام «علقمة بن محمد حضرى» آموزش داده است.

عزادارى بر امام حسین از زمان شهادت او بوده است؛ ولى تا زمان آل بویه (در سال 352 ق) این عزادارى مخفى بود. قبل از قرن چهارم، عزادارى براى امام حسین، علنى نبود و نهانى در خانه ها انجام مى گرفت؛ اما در نیمه دوم قرن چهارم، سوگوارى در روز عاشورا آشکار و در کوچه و بازار انجام مى یافت. عموم مورخان اسلامى - مخصوصاً مورخانى که وقایع را به ترتیب سنواتى نوشته اند؛ از قبیل ابن الجوزى در کتاب منتظم و ابن اثیر در کتاب الکامل و ابن کثیر در کتاب
البدایة و النهایة و یافعى در مرآت الجنان و ذهبى و دیگران - در ضمن ذکر وقایع سال 352 و سال هاى بعد از آن، کیفیت عزادارى شیعه را در روز عاشورا نوشته اند.

فلسفه و حکمت عزادارى را مى توان در امور ذیل، رهیابى کرد:
الف. محبت و دوستى: قرآن و روایات، دوستى خاندان رسول اکرم و اهل بیت را بر مسلمانان واجب کرده است . روشن است که دوستى لوازمى دارد و محبّ صادق، کسى است که شرط دوستى را - چنان که باید و شاید - به جا آورد. یکى از مهم ترین لوازم دوستى، هم دردى و هم دلى با دوستان در مواقع سوگ یا شادى آنان است ؛ از این رو در احادیث، بر برپایى جشن و سرور در ایام شادى اهل بیت و ابراز حزن و اندوه در مواقع سوگ آنان، تأکید فراوان شده است.
حضرت على در روایتى مى فرماید:
«یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا» ؛ «شیعه و پیروان ما در شادى و حزن ما شریکاند».

در روز عاشورا عمروبن الحجاج از میان لشکر عمر سعد بانگ برآورد: «یا اهل الکوفه! الزموا طاعتکم و جماعتکم و لاترتابوا فى قتل من مرق من الدین و خالف الامام» و با این سخنان امام حسین را از مارقین و خروج کنندگان بر پیشواى مسلمانان معرفى کرد و متأسفانه اصل چنین تفکرى هنوز هم وجود دارد.
مسلماً در اینکه قیام امام حسین تمرد و شورش در مقابل حکومت جائر وقت بود، شکى نیست؛ اما باید توجه داشت که از دیدگاه اسلامى تمرّد و شورش علیه حکومت، به طور مطلق ممنوع نیست؛ هر چند برخى از مکاتب و مذاهب چنین حقى را قائل نیستند.

قبل از آنکه به تحلیل تاریخى این پرسش بپردازیم، باید این نکته را متذکر شویم که از دیدگاه فقهى، این سخن مشهور که امام حسین حجّ خود را نیمه تمام گذاشت، سخن نادرستى است؛ زیرا امام در روز هشتم ذى حجه «یوم الترویه» از مکّه خارج شد. در حالى که اعمال حجّ -که با احرام در مکّه و وقوف در عرفات شروع مى شود -از شب نهم ذى حجه آغاز مى شود. بنابراین، امام اصولاً وارد اعمال حج نشده بود، تا آن را نیمه تمام گذارد.

علّت خروج امام حسین از مدینه آن بود که یزید در نامه خود به ولید بن عتبه (فرماندار مدینه) خواسته بود که حتما از چند نفر مخالف خود - که یکى از آنها امام حسین بود - بیعت گرفته شود و بدون بیعت رها نشوند.